Podróż do regionu Wenecji Euganejskiej, kolebki prosecco otworzyła mi oczy, umysł i kubki smakowe. To czego przez kilka dni doświadczyłem w tej części Włoch, przeszło moje najśmielsze oczekiwania. Wcześniej prosecco znałem tylko z restauracji, sklepów i sporadycznych wypadów do Włoch. Nigdy prosecco nie odgrywało jakiejś szczególnej roli, do czasu aż nie wyjechałem poznawać smaku tego jak się okazało niesłychanie szlachetnego alkoholu. Wyjazd dzięki Le Barbatelle z kilkoma bloggerami (Julita z Wrząca kuchnia, Ania z Czosnek w pomidorach i Marcin z Jaja w Kuchni) ukierunkowany pod prosecco pozwolił poznać je od strony jego produkcji. I wiecie co? Temat prosecco to temat głębszy niż nam się wszystkim wydaje. Pisząc ten tekst i zgłębiając wiedzę na temat prosecco, dowiedziałem się jednego... jak niewiele o nim wiemy i jak wiele jeszcze jest do odkrycia. Sadzę, że większość z Was także nie wie o podstawach prosecco, o jego smakach, rodzajach i odmianach. Nie miałem świadomości, jak ważne jest to, z jakich winogron się je produkuje, jakie znaczenie ma gleba, w której rosną winogrona, jak ważny jest specyficzny mikroklimat, jak ważna jest tradycja rodzinna przekazująca widzę z pokolenia na pokolenie i jak ważna jest dbałość o najdrobniejsze szczegóły podczas produkcji tego jakże szlachetnego trunku. „każde prosecco to wino musujące, a nie każde wino musujące to prosecco” Dowiedziałem się, że nie każde prosecco to prosecco, że każde prosecco to wino musujące, a nie każde wino musujące to prosecco oraz jak wiele znaczy dla lokalnej ludności i jak bardzo zakorzenione jest w ich kulturę i codzienność. Poświęcają temu kawał życia. Przy tym sprawia im to niesłychaną radość. W ciągu dnia ciężka praca, a w wolnym czasie sączenie prosecco. Tak właśnie chciałbym żyć :) Większość winnic to rodzinne interesy od wielu pokoleń. Dziadkowie, babcie, ojcowie, matki, dzieci, wnuki... wszyscy po uszy „umoczeni” są w prosecco. To wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie. Co więcej, w wielu przypadkach pogłębiana jest dodatkowo w szkole, która mieści się niedaleko miejscowości Conegliano. Wielu z Was zapewne nawet nie przychodzi do głowy, jak ciężka jest to harówka. Trzeba dbać o winnice o każdej porze roku. Przycinać, pielęgnować, palikować, doglądać... i to co najważniejsze zbierać winogrona. Ukształtowanie terenu, któremu zawdzięczany jest ten jakże cudowny smak prosecco nie ułatwia sprawy... zbocza są tak nachylone, że zbiory odbywają się tylko ręcznie, na udział maszyn nie ma szans. To co wędruje do kieliszków i sprawia Wam przyjemność, okupione jest naprawdę ciężką pracą. Ale po kolei, od początku i „do brzegu” :) Dla większości „zjadaczy chleba” prosecco to prosecco i już. Idąc do restauracji dostajemy kieliszek lub karafkę na stół i nie zastanawiamy się, co to i skąd się więzło. W dużym procencie przypadków (niestety!) możecie liczyć się z tym, że w Polsce dostaniecie „prosecco” lane z kega, czyli metalowej beczki. Oczywiście nie jest to regułą, żeby zaraz nie było, że w Polsce tylko oszuści i naciągacze. I to właśnie jest moi mili pierwszy zasadniczy błąd w postrzeganiu prosecco. Dystrybutorzy i restauratorzy tną koszty i oczywiście każdy z nich chce jak najwięcej zarobić. Kieliszek nie ma etykiety więc najłatwiej „ściemnić”. Pamiętajcie! Gazowany płyn z metalowego kega to wino musujące, a nie prosecco! Prawdziwe prosecco zawsze, ale to zawsze jest lane z butelki zamkniętej korkiem. Taka ciekawostka... żeby otworzyć butelkę, zawsze drucik na korku przekręca się sześć razy. Jeśli już przechodzimy do tematu butelki, to jak taką dostaniemy do ręki, to warto czytać etykiety. Jeśli znajdziecie na niej oznaczenie Prosecco lub Prosecco Superiore to możecie być „prawie” pewni, że trafiliście na najlepsze i wywodzące się z regionu Conegliano-Valdobbiadene. A dlaczego użyliśmy słowa „prawie”? Ponieważ i w tym przypadku nie brakuje naciągaczy, ale to na szczęście jest promil tego co trafia na rynek. Dlatego warto kupować w sprawdzonych źródłach i od sprawdzonych/pewnych dystrybutorów, takim niewątpliwie jest Le Barbatelle. To właśnie im zawdzięczamy wyjazd i wiedzę :) To może kilka słów wyjaśnienia czym tak naprawdę różni się Prosecco DOC od DOCG? Region, któremu zawdzięczamy prosecco znajduje się na pagórkowatym terenie pomiędzy Wenecją, a Dolomitami. Jest to pasmo pomiędzy morzem, a Alpami. To tu historia uprawy winorośli sięga starożytności, a pierwszy pisemny dokument łączący Prosecco z tym obszarem pochodzi z 1772 roku. Od czasu wprowadzenia na butelki oznaczenia w 1969 r. obszar produkcji pozostał ograniczony do zaledwie 15 gmin. W 2009 roku dwie z gmin zostały wydzielone i mogą nadawać butelkom oznaczenie Noszą one nazwę Conegliano i Valdobbiadene, z których jedna jest kulturową stolicą strefy, a druga - sercem jej produkcji. Tyle na temat samego regionu. A co to jest to to symbol kontrolowanego i gwarantowanego pochodzenia. Znak jakości przypisywany winom wysokiej jakości, produkowanym na określonym obszarze geograficznym i zgodnym ze ścisłą specyfikacją – tak mówi definicja, a jak to jest w praktyce? Prosecco Conegliano-Valdobbiadene DOCG składa się w co najmniej 85% z winogron winorośli Glera i może zawierać maksymalnie 15% lokalnych odmian Verdiso, Bianchetta, Perera, Pinot lub Chardonnay. Wszystkie winnice znajdują się na obszarze gmin i objęte są ścisłą kontrolą, a producenci muszą przestrzegać rygorystycznych przepisów, reguł i zasad. W obszarze DOCG produkowane są różne typy Prosecco: Conegliano-Valdobbiadene DOCG Prosecco Frizzante i Conegliano-Valdobbiadene DOCG Prosecco Tranquillo; Sparkling Conegliano-Valdobbiadene DOCG Prosecco Superiore w wersjach Brut, Dry and Extra Dry i dwa rodzaje fine Cru: Superiore di Cartizze i Rive (43 różne). Dużo prawda? A większość z nas/was zna tylko pojęcie „prosecco” :) Terytorium Dokładnie obszar produkcji Conegliano-Valdobbiadene DOCG znajduje się w północno-wschodnim regionie Veneto w odległości około 50 km od Wenecji i ok. 100 km od Dolomitów. Rozciąga się na glebach wysokogórskich, które niestety mocno utrudniają uprawę i zbiory. Winnice ułożone są na stromych, zielonych zboczach zanurzonych i poprzeplatanych terenami leśnymi. Łącznie to około 20 000 hektarów. Częścią tego uroczego obszaru jest piętnaście gmin, w równej odległości od gór i morza, które szczyci się łagodnym klimatem i odwieczną tradycją winiarską: Cison di Valmarino, Colle Umberto, Conegliano, Farra di Soligo, Follina, Miane, Pieve di Soligo, Refrontolo, San Pietro di Feletto, San Vendemiano, Susegana, Tarzo, Valdobbiadene, Vidor i Vittorio Veneto. Położenie tego regionu między morzem, a Prealpami zapewnia łagodny klimat ze średnią temperaturą w ciągu roku 12,3 °C i stałą bryzą napływającą od morza. To pozwala winogronom szybko wyschnąć po deszczu. Obszar ten charakteryzuje się częstymi deszczami w lecie, ze średnimi opadami 1250 mm. Wzgórza rozciągają się ze wschodu na zachód, więc mają południowe zbocze - na którym winnice korzystają z doskonałej ekspozycji na słońce - i północne zbocze, zwykle pokryte lasem. Wysokość waha się od 100 do 500 m i gwarantuje dobre różnice między temperaturami dziennymi i nocnymi, dzięki czemu aromaty rozwijają się dobrze w winogronach. Na tych wzgórzach, przez ponad trzysta lat, odmiana winogron Glera znalazła idealne środowisko. Potrzebuje wody, ale to nie może w żadnym wypadku stać w stagnacji: nachylenie wzgórz zapewnia, że opady zawsze odpływają. Charakterystyka ziemi Gleby regionu Conegliano-Valdobbiadene mają bardzo stare pochodzenie. Jedna część wzgórz została przemodelowana przez lodowce Dolomitów, co spowodowało spadek różnych osadów. Powstałe gleby są głębokie i składają się z konglomeratów skalnych i piaskowych, zawierających dużo gliny i czasami bogatych w tlenki żelaza. W obszarze nienaruszonym przez lodowce gleby pozostały pochodzenia morskiego, składającego się z margli i piaskowca, mniej głębokiego i bardziej porowatego. Doprowadziło to do współistnienia wielu rodzajów różnych gleb, ale także do różnie ukształtowanych wzgórz: czasami łagodniejszych, jak w rejonie Conegliano, czasem bardziej stromych i całkowicie wychodzących na południe w kierunku Valdobbiadene. Każda z kombinacji nachylenia, ekspozycji i gleby sprawia, że każda mikro strefa jest wyjątkowa, jak można odkryć w winach z Rive i Cartizze. Winnice Podczas pobytu we Włoszech odwiedziliśmy trzy przepiękne winnice: Perlage Winery, Le Colture i Le Manzane. Każda z nich produkuje wyjątkowe prosecco, ale nie tylko prosecco, także wina oraz grappę :) Tym razem skoncentrujemy się jedynie na prosecco, chociaż picie grappy w oryginalny sposób pod dyktando Marcelli przy akompaniamencie Beaty Kozidrak, również miało swój urok :) Perlage Winery Winnica znajduje się w samym centrum regionu a marka Perlage jest synonimem elegancji i dobrej jakości win organicznych. O co chodzi z tym słowem „organiczne”? Pokrótce tłumacząc, to proces uprawy bez stosowania żadnych środków chemicznych do zwalczania chorób winorośli, a także do ich nawożenia. Cały proces uprawy to dbanie o swoistą harmonię od momentu zasadzenia winorośli poprzez naturalne nawozy, odpowiednią glebę, na zbiorach skończywszy. Zadaniem tego wszystkiego jest dbanie o tradycję, a tym samym o jakość smaku prosecco. Ekologiczna uprawa promowana przez Perlage pozwala ograniczyć chemiczne traktowanie roślin, szkodliwe nie tylko dla nich samych, ale przede wszystkim dla ziemi, powietrza i wody. Tak właśnie moi mili Państwo dba się o bezpieczeństwo otaczających wzgórz, bo to one stanowią integralną część nienaruszonego od tysięcy lat terytorium, a w efekcie pozwalają na dobre samopoczucie i zdrowie mieszkańców regionu. Perlage Winery koncentruje się w dużej mierze na biodynamicznej uprawie winorośli, która zdecydowanie pomaga w usprawnianiu procedur uprawy organicznej. Konkluzja z tego jest taka: Poświęcanie czasu i szczególnej uwagi winnicy pomaga uzyskać doskonały produkt z maksymalną redukcją siarczyn. Dzięki temu można się cieszyć takim prosecco jak np. "Animae", Prosecco Spumante Superiore DOCG bez siarczynów, pierwsze tego typu w 2008 roku i obecnie jedno z 10 najlepszych Prosecco według czasopisma Baudains in Decanter. To właśnie ta winnica była pierwszą, w której się zatrzymaliśmy. To tu mieliśmy okazję delektować się „organicznymi bąbelkami” z widokiem na winnice, przy tym zagryzając ciepły, dopiero co wyjęty z pieca chleb i pyszne regionalne wędliny. Normalnie żyć, nie umierać :) Ale to nie wszystko, kolejna atrakcja Perlage Winery, to zwiedzenie winiarni i otwarcie dla nas przydomowej restauracyjki. To była świetna okazja do delektowania się smakami przygotowanymi przez rodowitą Włoszkę i parowania różnych prosecco. Le Colture Santo Stefano di Valdobbiadene to niewielka wioska położona na mozaikowej szachownicy zielonego wzgórza. To tu w niesłychanie pięknych okolicznościach przyrody mieści się Le Colture. Pod okiem jednej i tej samej rodziny w Le Colture uprawiało się wina od XVI w. To kawał czasu, prawda? Dopiero w 1983 r. Cesare Ruggeri (właściciel) rozpoczął działalność w dziedzinie win musujących i po dziś dzień spod jego rąk wychodzi jedno z najlepszych prosecco pod słońcem :) Od jakiegoś czasu również trójka jego dzieci: Silvia, Alberto i Veronica mocno zaangażowały się w działalność winnicy. Pozyskują wiedzę, jak i wnoszą świeżą krew dbając przy tym o tradycję. Produkowane przez nich wina niezaprzeczalnie są owocem zaangażowania całej rodziny, która tworzy zgrany zespół, znający swoje miejsce w procesie produkcji prosecco. Mieliśmy okazję poznać Veronicę, z którą spędziliśmy prawie cały dzień siedząc na kocu rozłożonym na wzgórzu jednej z ich winnic i rozmawiając na temat prosecco. Niewiarygodne jest to, jak wielka pasja i entuzjazm z niej bije. Rozmawialiśmy i popijaliśmy prosecco z Le Colture. Cudowny czas :) Chociaż z zewnątrz kompleks winiarski wygląda jak tradycyjne lokalne gospodarstwo rolne, to wnętrze charakteryzuje się nowoczesnością, szczycącą się najbardziej zaawansowanym technologicznie wyposażeniem do produkcji prosecco. W skład winnic wchodzi w posiadłość o łącznej powierzchni 40 hektarów. Nie wszystkie winnice znajdują się w pobliżu. Są rozmieszczone między 16 obiektami rolnymi w obszarach Valdobbiadene i Conegliano oraz w Montello. Takie rozlokowanie umożliwia tworzenie win o wyjątkowo wyrazistych osobowościach, które odzwierciedlają specyficzne cechy wrodzone w glebach i warunki pogodowe bardzo rzadkich terenów. Le Manzane Rodzinny trzypokoleniowy biznes prowadzony od 1958 roku. Znajduje się w prowincji Treviso, na wzgórzach Felettano. Piękne zbocza obsiane winoroślami, z których rozciera się cudowny widok na panoramę Alp. Dolomity znajdują się zaledwie kilka kilometrów na północ, a Wenecja jest oddalona o kilkadziesiąt kilometrów na południe. Grzbiety gór biegną ze wschodu na zachód od obszaru górnej prowincji Treviso, obejmując obszar o wielkim potencjale do uprawy winorośli, zarówno dla białych winogron, jak i czarnych. Dwa łańcuchy, alpejski i prealpejski, stanowią naturalną barierę dla wejścia zimnych prądów powietrza, natomiast bliskość morza pozwala łagodzić klimat, który można określić jako umiarkowany. Ukształtowanie pozwala na idealne położenie winnic dla maksymalnego promieniowania słonecznego i wysokich temperatur. W obecności Dolomitów znajduje się Winiarnia Le Manzane, która bierze swoją nazwę od obszaru zwanego "Manzana". To tu mieści się zakład produkcyjny prosecco. Wielkie kadzie ulokowane we wnętrzu wykutej w górskim zboczu skale, pozwala na idealne utrzymanie temperatury w tym jakże przecież ciepłym klimacie. Na każdym kroku procesu produkcyjnego Ernesto (właściciel) dba o każdy szczegół z żoną Silvaną i synami Marco i Anną, którzy zdecydowali się podążać śladami ojca. Winnica Le Manzane wykorzystuje najnowocześniejsze techniki termowentylacji, termo-kondycjonowanego przechowywania i automatycznego butelkowania. A to wszystko w celu zapewnienia niezmiennej jakości i charakteru zawartości butelek :) To tu, również poza świetnym prosecco, można raczyć się smakiem win czy grappy :) Le Manzane to nie tylko produkcja, to również świetny sklep, w którym można zakupić wszystko to co wychodzi z ich beczek i destylarni J Naprawdę warto odwiedzić to miejsce :) Podsumowując w kilku słowach moją przygodę z prosecco u jego źródła pochodzenia... To co przeżyłem, to czego doświadczyłem nigdy nie byłoby do osiągnięcia gdzieś tu na miejscu podczas jakiejś prezentacji czy degustacji. Poznanie kultury produkcji prosecco, poznanie szacunku, z jakim podchodzi się do każdej jednej rośliny, dbania o każdy fragment ziemi, na której rośną winogrona, jest czymś naprawdę wyjątkowym. Po przyjeździe jestem bardzo bogaty w wiedzę i inaczej patrzę na to co ląduje w kieliszku. Prosecco to nie tylko „napój gazowany”, każdy bąbelek odzwierciedla każdą kroplę potu wylaną przez pokolenia rodzin dbających o tradycję od setek lat. Teraz zwracam uwagę na etykiety, na to co kupuję, wiem że na etykiecie musi się znaleźć informacja „DOC”, a jeśli jest oznaczenie „Prosecco Superiore Conegliano-Valdobbiadene DOCG? to już w ogóle jest coś pięknego. Prosecco nabrało dla mnie zupełnie innego wymiaru. Wcześniej postrzegane tylko jako wino musujące, okazało się niesamowitym uzupełnieniem do jedzenia. Tak, mieliśmy okazję pić je w przeróżnych konfiguracjach smakowych w tak zwanym „food pairingu”. Może was zaskoczę, ale nawet pasuje to do krwistego steka T-Bone J Będę sięgać po nie częściej, tym bardziej że prosecco nie należy jednak do drogich „napitków”. Mocno zachęcam do sięgania jednak po dobrej jakości prosecco, gwarantuję że Wam się odwdzięczy smakiem :) Wykorzystane w artykule zdjęcia: Własne oraz Julita z Wrząca kuchnia. Wyjazd dzięki dystrybutorowi

prosecco co to jest